Gorm die Oue
| Gorm die Oue | |
|---|---|
| Koning van Denemarke | |
 Gorm hoor sy seun, Knoet, is dood. Skildery deur August Carl Vilhelm Thomsen.
| |
| Periode | 940 – 958 |
| Voorganger | Hartaknoet |
| Opvolger | Harald Bloutand |
| Vader | Hartaknoet |
| Gebore | Onbekend |
| Oorlede | 958 |
| Eggenote | Thyra |
| Kinders | Knoet Harald Bloutand |
Gorm die Oue (Deens: Gorm den Gamle) was van omstreeks 900 tot omstreeks 940 koning van Denemarke. Hy was na berig word die seun van die halflegendariese Deense koning Hartaknoet. Hy is in die laat 9de eeu gebore en in 958 dood.
Voorgangers en bewind
[wysig | wysig bron]Volgens Adam van Bremen het Hartaknoet van "Noordmannië", die land van die "Noordmanne" (waarmee hy dalk óf Noorweë óf Normandië bedoel het), gekom en die jong Deense koning Sigtrygg se bewind oorgeneem. Hy het daarna 30 jaar lank regeer.
Toe hy dood is, het Gorm hom opgevolg. Heimskringla meen Gorm het minstens ’n deel van die koninkryk met geweld oorgeneem van Gnupa, en Adam self gee te kenne dat die koninkryk voor Gorm se bewind verdeel was.
Huwelik
[wysig | wysig bron]Gorm het getrou met Thyra, wie se afkoms onseker is. Hy het een van die groot grafheuwels by Jelling vir haar laat maak, asook die oudste van die Jelling-klippe, waarop hy haar tanemarkar but (Denemarke se Redding of Denemarke se Prag) noem. Gorm het twee seuns gehad: Knoet en Harald, later koning Harald Bloutand.
Dood
[wysig | wysig bron]
Arild Hvitfeld verduidelik hoe Gorm dood is. Van sy twee seuns het hy die oudste, Knoet, verkies – in so ’n mate dat hy gesweer het die boodskapper wat tyding van Knoet se dood bring, sal tereggestel word.
Die twee seuns was regte Wikings: Hulle het Denemarke elke somer verlaat om te gaan plunder. Harald het op ’n dag na die koning se woning teruggekeer met die nuus dat Knoet dood is tydens ’n poging om Dublin, Ierland, binne te val. Weens Gorm se eed wou niemand hom die nuus vertel nie. Koningin Thyra het bevel gegee dat swart materiaal in die koninklike saal opgehang word, maar niemand mag ’n woord gesê het nie. Toe Gorm die saal binnekom, het hy verbaas gevra waaroor daar gerou word. Koningin Thyra het met behulp van ’n metafoor vir die koning vertel sy "wit valk" is deur ander voëls gevang, terwyl sy "grys valk" steeds voëls vang vir die koning se tafel. Gorm het die boodskap dadelik verstaan.
Volgens dié verhaal was hy so hartseer oor Knoet se dood dat hy die volgende dag dood is. Dit weerspreek egter inligting op die Jelling-klippe dat koningin Thyra voor Gorm dood is. Hirstorici vermoed dat Gorm eers in Thyra se grafheuwel begrawe is en later deur sy seun Harald in ’n houtkerk in Jelling herbegrawe is.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Gorm the Old
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- Sawyer, P.H. The Oxford Illustrated History of the Vikings. Oxford: Oxford University Press, 1999. ISBN 0-19-285365-1
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Northvegr (Scandinavian) – ’n Geskiedenis van die Wikings (Soek) Geargiveer 27 September 2006 op Wayback Machine
- Vikingworld (Deens) – Koning Gorm en koningin Thyra Geargiveer 10 Februarie 2007 op Wayback Machine
