Tonika
In musiek is die tonika die eerste trap van ’n diatoniese toonleer en die toonsentrum of finale oplossingsnoot is.[4] die drieklank wat op die tonika gebou word, die tonika-akkoord, is dus die belangrikste akkoord. Die tonika is meer algemeen die toonhoogte waarna al die ander toonhoogtes in ’n stuk musiek hiërargies verwys. Toonlere word volgens hulle tonika benoem, dus is die tonika van die toonleer op C, die noot C. Eenvoudige liedjies kan op die tonika begin en eindig.
Die tonika word soms verwar met die grondnoot, wat die verwysingsnoot van ’n akkoord is, eerder as van die toonleer. Dit word ook verteenwoordig deur die Romeinse syfer I.
Belangrikheid en funksie
[wysig | wysig bron]In Wes-Europese tonale musiek van die 18e en 19e eeu was die tonika die belangrikste van al die verskillende toonsentrums wat ’n komponis in ’n stuk musiek gebruik het, met die meeste stukke wat in die tonika begin en eindig, en gewoonlik ook na die dominant (die vyfde trap bo die tonika, of die vierde trap onder die tonika) moduleer.
Twee parallelle toonsoorte het dieselfde tonika. Byvoorbeeld, in sowel C-majeur as C-mineur is die tonika C. Verwante toonsoorte (twee verskillende toonlere wat dieselfde toonsoortteken gebruik) het egter verskillende tonikas. Byvoorbeeld, C-majeur en A-mineur deel ’n toonsoortteken wat geen kruise of molle het nie, al het hulle verskillende tonikas (C en A, onderskeidelik).
Tonika kan uitsluitlik in tonale kontekste gebruik word, terwyl toonsentrum in post- en atonale musiek gebruik kan word: "vir die doel van nietonaalgesentreerde musiek, is dit moontlik ’n goeie idee om die term 'toonsentrum' na die algemener klas te laat verwys waarvan 'tonikas' (of toonsentrum in tonale konteks) as ’n subklas beskou kan word."[5] ’n Toonsentrum kan dus referensieel of kontekstueel optree in ’n atonale konteks, dikwels as ’n as of simmetrielyn in ’n intervallesirkel.[6] Toonsentrisiteit ("pitch centricity") is ’n term wat gevorm is deur Arthur Berger in sy "Problems of Pitch Organization in Stravinsky".[7]
Die diatoniese funksie van die tonika sluit 4 afsonderlike aktiwiteite or rolle in as die hoofdoelnoot, inisiërende gebeurtenis, voortbrenger van ander note en die stabiele sentrum wat die spanning tussen die dominant en subdominant neutraliseer.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Benward & Saker (2003).
- ↑ Benward & Saker (2003), p.230.
- ↑ Berg, Shelly (2005).
- ↑ Benward & Saker (2003), p.33.
- ↑ Berger (1963), p. 12. cited in Swift, Richard.
- ↑ Samson, Jim (1977). Music in transition: a study of tonal expansion and atonality, 1900–1920. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-02193-9. OCLC 3240273.
- ↑ Berger, Arthur (Fall–Winter 1963). "Problems of Pitch Organization in Stravinsky". Perspectives of New Music. 2 (1): 11–42. doi:10.2307/832252. JSTOR 832252.