Koningsberg

Die kasteel van Koningsberg omstreeks 1900

Die domkerk van Koningsberg

Koningsberg (Duits amptelik tot en met 1936 Königsberg i. Pr., daarna tot en met 1946 Königsberg (Pr), tans Kaliningrad), gestig in 1255 , het tussen 1457 en 1945 as hoofstad en kulturele en ekonomiese sentrum van die oostelike Pruise gedien. Die stad is in die Samland geleë, naby die Oosseekus en tussen die strandmere Wisla-haf en Koerse Haf.

Die stad het sy naam aan die Duitse Orde te danke wat sy Ordenskasteel aan die Pregelmonding ter ere van die kruisvaartleier koning Ottokar II Přemysl (Ottokar II van Boheme) Königsberg ("Koningsberg") genoem het. Nadat die Orde se maarskalk reeds vanaf 1330 in Koningsberg gesetel was, het sy kasteel ná die val van die Ordenskasteel Marienburg ook as setel van die Orde se hoogmeester gedien.

Ná 1525 het die stad deel uitgemaak van die Hertogdom Pruise. Die eerste koning van Pruise, Frederik I (Friedrich I.), het homself in 1701 in die Koningsbergse kasteel gekroon. Vanaf 1773 was Koningsberg die hoofstad van die provinsie Oos-Pruise. Die befaamde filosoof Immanuel Kant het sy lewe lank in sy geboortestad Koningsberg gebly.

Koningsberg was eeue lank die geestelike en kulturele sentrum van Pruise. Met die bou van die Preußische Ostbahn, 'n spoorwegverbinding wat die ooste van Pruise vanaf die middel van die 19de eeu met ander gebiede verbind het, is Koningsberg uiteindelik deur Berlyn verbygesteek. Die laaste kroningsplegtigheid in Koningsberg het in 1861 plaasgevind.

Ingevolge die bepalings van die Verdrag van Versailles is Oos-Pruise deur die Poolse Korridor van die orige Duitse Ryksgebied afgesny. Tot die einde van die Tweede Wêreldoorlog was Koningsberg die mees oostelike van Duitsland se groot stede. Vanweë sy afgeleë ligging is Koningsberg tydens die oorlog jare lank nie deur lugaanvalle geraak nie. In laat Augustus 1944, toe die oorlog reeds beslis was, het die Britse Royal Air Force Koningsberg aangeval om sy militêre vermoë te demonstreer. Ná twee nagtelike lugaanvalle het die stad dae lank gebrand. Dit is later in die Slag van Koningsberg tussen 6 en 9 April 1945 volledig vernietig. Die meeste van die meer as 100 000 Duitse bewoners, wat in April 1945 nog aangebly het (veral bejaardes, vroue en kinders), het later van honger, aan siektes en deur geweldpleging van die Rooi Leër gesterf.

Die aantal Duitse inwoners het in Desember 1945 nog 20 000 beloop. In Oktober 1947 het die Sowjetleier Josef Stalin die bevel gegee om hulle te deporteer. In die volgende jaar is hulle na die Sowjet-besettingsone (die latere Duitse Demokratiese Republiek) vervoer.

Koningsberg, wat in Russies tradisioneel Кёнигсберг (Kjonigsberg) genoem is, is in 1946 hernoem tot Kaliningrad.