Birem: Verskil tussen weergawes

Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud

Inlyn

Huidige wysiging sedert 11:47, 13 Mei 2024

'n Birem is 'n antieke oorlogskip (galei) met twee gesuperponeerde rye roeispane aan elke kant. Die birem was 'n lang vaartuig wat vir militêre doeleindes gebou is, en kon 'n relatiewe hoë spoed bereik. Hulle is lank reeds voor die 6de eeu v.C. uitgevind en is deur die Fenisiërs, Assiriërs en Grieke gebruik.

'n Fenisiese oorlogskip^[1] met twee rye roeispane, reliëf uit Nineve, omstreeks 700 v.C.

Beskrywing

Die naam birem kom van "bi-" wat twee beteken, en "-rem" wat roeispaan beteken.

Dit was tipies ongeveer 24 meter lank met 'n maksimum balkwydte van ongeveer 3 meter. Dit was 'n aanpassing van die pentekonter, 'n skip wat net een stel roeispane aan elke kant gehad het. Die birem het twee stelle roeispane aan elke kant gehad. Die birem was twee keer die triakonter se lengte en hoogte, en het dus 120 roeiers gehad. Die birem het in die vorm van galeie, galleases, dromons en klein plesiervaartuie genoem pamfile voorgekom.

Die volgende ontwikkeling, die trirem, wat die lengte van die birem behou het, het 'n verdere verdieping by die hoogte gevoeg, en die roeiers is dus tot 180 vermeerder.^[4] Dit het ook beskik oor 'n groot vierkantige seil.

Gebruike

Die skepe is gereeld deur die Romeinse vloot gebruik, soos tydens Caeser se tweede inval van Brittanje. Die birem het uiteindelik gelei tot die ontwikkeling van die trirem. 'n Eenheidskommandant (wat 'n tent op die oop dek gekry het) het 'n groep matrose gelei. Die birem is ook in die antieke geskiedenis opgeteken op 8ste en vroeë 7de eeu v.C. Assiriese reliëfs, waar dit gebruik is om 'n amfibiese aanval op die kus van Elam en die strandmere van die Persiese Golf uit te voer tydens die bewind van Sanherib.^[5]

Middeleeuse galeie is ook beskryf as "birem" of "trirem", afhangende van die aantal stelle roeispane. Die terminologie kan tot verwarring lei aangesien die terms ook gebruik word vir geroeide oorlogskepe van die Grieks-Romeinse tydperk, wat gebou is volgens heeltemal verskillende ontwerpsbeginsels.

Dimensies en ontwikkeling

In 1275 het Karel I van Napels, koning van Sisilië, 'n bevel uitgereik vir die bou van verskeie galeie, wat die vroegste bewyse verskaf vir die afmetings van die birem-galeie. As gevolg van verhoogde gewig en breedte, wat verhoogde wrywing deur die water meegebring het, was 'n trirem-galei nie dramaties vinniger as 'n birem nie. Maar die verandering na die trirem het meer betekenisvolle ontwikkelings opgelewer as 'n toename in taktiese spoed oor kort afstande. Vroeë birem-galeie het handelskepe begelei, maar is selde gebruik om goedere te vervoer. 'n Paar Genuese vragkontrakte uit die middel van die 13de eeu boekves die bestaan van kontrakte vir birem-galeie.^[6]

Verwysings

↑ Casson, Lionel (1995): "Ships and Seamanship in the Ancient World", Johns Hopkins University Press, ISBN 978-0-8018-5130-8, fig. 76
↑ D.B. Saddington (2011) [2007]. "the Evolution of the Roman Imperial Fleets," in Paul Erdkamp (red), A Companion to the Roman Army , 201-217. Malden, Oxford, Chichester: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-2153-8. Plaat 12.2 op bl. 204.
↑ Coarelli, Filippo (1987), I Santuari del Lazio in età repubblicana. NIS, Rome, pp 35-84.
↑ Rawlinson, George (1867). The five great monarchies of the ancient eastern world; or, the history, geography, and antiquities of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, and Persia, collected and illustrated from ancient and modern sources: In 4 Vols, Volume 4. John Murray. p. 143.
↑ Casson, Lionel (1 Desember 1995). Ships and Seamanship in the Ancient World. The Johns Hopkins University Press. pp. 57–58. ISBN 978-0-8018-5130-8.^{[dooie skakel]}
↑ Christopher Kleinhenz; John W Barker (2004). Medieval Italy: an encyclopedia, Vol. 2. London: Routledge. p. 1029. ISBN 9780415939317.

[1] Casson, Lionel (1995): "Ships and Seamanship in the Ancient World", Johns Hopkins University Press, ISBN 978-0-8018-5130-8, fig. 76

[2] D.B. Saddington (2011) [2007]. "the Evolution of the Roman Imperial Fleets," in Paul Erdkamp (red), A Companion to the Roman Army , 201-217. Malden, Oxford, Chichester: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-2153-8. Plaat 12.2 op bl. 204.

[3] Coarelli, Filippo (1987), I Santuari del Lazio in età repubblicana. NIS, Rome, pp 35-84.

[4] Rawlinson, George (1867). The five great monarchies of the ancient eastern world; or, the history, geography, and antiquities of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, and Persia, collected and illustrated from ancient and modern sources: In 4 Vols, Volume 4. John Murray. p. 143.

[Casson_57–58-5] Casson, Lionel (1 Desember 1995). Ships and Seamanship in the Ancient World. The Johns Hopkins University Press. pp. 57–58. ISBN 978-0-8018-5130-8.^{[dooie skakel]}

[6] Christopher Kleinhenz; John W Barker (2004). Medieval Italy: an encyclopedia, Vol. 2. London: Routledge. p. 1029. ISBN 9780415939317.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Lyn 1: / Lyn 1: @@
-'n '''Birem''' is 'n antieke oorlogskip ([[galei (skip)|galei]]) met twee gesuperponeerde rye roeispane aan elke kant. Die birem was 'n lang vaartuig wat vir militêre doeleindes gebou is, en kon 'n relatiewe hoë spoed bereik. Hulle is lank reeds voor die 6de eeu uitgevind en is deur die [[Fenisië]]rs, [[Assirië]]rs en Grieke gebruik.
+'n '''Birem''' is 'n antieke oorlogskip ([[galei (skip)|galei]]) met twee gesuperponeerde rye roeispane aan elke kant. Die birem was 'n lang vaartuig wat vir militêre doeleindes gebou is, en kon 'n relatiewe hoë spoed bereik. Hulle is lank reeds voor die [[6de eeu v.C.]] uitgevind en is deur die [[Fenisië]]rs, [[Assirië]]rs en Grieke gebruik.
-[[Lêer:Greek Bireme 500BC.jpg|duimnael|regs|250px|'n Griekse birem uit omstreeks 500 v.C., beeld afkomstig van 'n Griekse vaas in die [[Britse Museum]] wat gevind is by [[Vulci]] in [[Etrurië]].]]
+[[Lêer:Greek Bireme 500BC.jpg|duimnael|regs|250px|'n Griekse birem uit omstreeks [[500 v.C.]], beeld afkomstig van 'n Griekse [[vaas]] in die [[Britse Museum]] wat gevind is by [[Vulci]] in [[Etrurië]].]]
-[[Lêer:AssyrianWarship.jpg|duimnael|'n [[Fenisië|Fenisiese]] oorlogskip<ref>Casson, Lionel (1995): "Ships and Seamanship in the Ancient World", Johns Hopkins University Press, {{ISBN|978-0-8018-5130-8}}, fig. 76</ref>met twee rye roeispane, reliëf uit Nineve, omstreeks 700 v.C.]]
+[[Lêer:AssyrianWarship.jpg|duimnael|'n [[Fenisië|Fenisiese]] oorlogskip<ref>Casson, Lionel (1995): "Ships and Seamanship in the Ancient World", Johns Hopkins University Press, {{ISBN|978-0-8018-5130-8}}, fig. 76</ref> met twee rye roeispane, reliëf uit [[Nineve]], omstreeks [[700 v.C.]]]]
 ==Beskrywing==
-[[Lêer:D473-birème romaine-Liv2-ch10.png|duimnael|'n Birem van die [[Romeinse vloot]], uitgebeeld in 'n reliëf by die tempel van Fortuna Primigenia in [[Praeneste]] ([[Palestrina|Palastrina]]),<ref>D.B. Saddington (2011) [2007]. "[https://books.google.com/books?id=1D612o_X2VYC&q=biremeClasses%3A&pg=PR10 the Evolution of the Roman Imperial Fleets]," in Paul Erdkamp (red), ''A Companion to the Roman Army'' , 201-217. Malden, Oxford, Chichester: Wiley-Blackwell. {{ISBN|978-1-4051-2153-8}}. Plaat 12.2 op bl. 204.</ref> wat gebou is omstreeks 120 v.C.;<ref>Coarelli, Filippo (1987), ''I Santuari del Lazio in età repubblicana''. NIS, Rome, pp 35-84.</ref> uitgestal in die Pius-Clementynse Museum in die [[Vatikaanse Museums]].]]
+[[Lêer:D473-birème romaine-Liv2-ch10.png|duimnael|'n Birem van die [[Romeinse vloot]], uitgebeeld in 'n reliëf by die tempel van Fortuna Primigenia in [[Praeneste]] ([[Palestrina|Palastrina]]),<ref>D.B. Saddington (2011) [2007]. "[https://books.google.com/books?id=1D612o_X2VYC&q=biremeClasses%3A&pg=PR10 the Evolution of the Roman Imperial Fleets]," in Paul Erdkamp (red), ''A Companion to the Roman Army'' , 201-217. Malden, Oxford, Chichester: Wiley-Blackwell. {{ISBN|978-1-4051-2153-8}}. Plaat 12.2 op bl. 204.</ref> wat gebou is omstreeks [[120 v.C.]];<ref>Coarelli, Filippo (1987), ''I Santuari del Lazio in età repubblicana''. NIS, Rome, pp 35-84.</ref> uitgestal in die Pius-Clementynse Museum in die [[Vatikaanse Museums]].]]
-Die naam birem kom van "bi-" wat twee beteken, en "-reme" wat roeispaan beteken.
+Die naam birem kom van "bi-" wat twee beteken, en "-rem" wat roeispaan beteken.
-Dit was tipies ongeveer 24 meter lank met 'n maksimum balkwydte van ongeveer 3 meter. Dit was 'n aanpassing van die [[Pentekonter (skip)|pentekonter]], 'n skip wat net een stel roeispane aan elke kant gehad het. Die birem het twee stelle roeispane aan elke kant gehad. Die birem was twee keer die triakonter se lengte en hoogte, en het dus 120 roeiers gehad. Bireme was [[galei (skip)|galeie]], galleases, dromons en klein plesiervaartuie genoem pamfile.
+Dit was tipies ongeveer 24 meter lank met 'n maksimum balkwydte van ongeveer 3 meter. Dit was 'n aanpassing van die [[Pentekonter (skip)|pentekonter]], 'n skip wat net een stel roeispane aan elke kant gehad het. Die birem het twee stelle roeispane aan elke kant gehad. Die birem was twee keer die triakonter se lengte en hoogte, en het dus 120 roeiers gehad. Die birem het in die vorm van [[galei (skip)|galeie]], galleases, dromons en klein plesiervaartuie genoem pamfile voorgekom.
 Die volgende ontwikkeling, die [[trirem]], wat die lengte van die birem behou het, het 'n verdere verdieping by die hoogte gevoeg, en die roeiers is dus tot 180 vermeerder.<ref>{{cite book |title= The five great monarchies of the ancient eastern world; or, the history, geography, and antiquities of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, and Persia, collected and illustrated from ancient and modern sources: In 4 Vols, Volume 4|last=Rawlinson|first= George|year= 1867|publisher= John Murray|pages= 143|url= https://books.google.com/books?id=HuUGAAAAcAAJ&q=bireme&pg=PA143}}</ref> Dit het ook beskik oor 'n groot vierkantige seil.
 == Gebruike ==
-Die skepe is gereeld deur die [[Romeinse vloot]] gebruik, soos tydens Caeser se tweede inval van Brittanje. Die birem het uiteindelik gelei tot die ontwikkeling van die [[trirem]]. 'n Eenheidskommandant (wat 'n tent op die oop dek gekry het) het 'n groep matrose gelei. Die birem is ook in die antieke geskiedenis opgeteken op 8ste en vroeë 7de eeu v.C. Assiriese reliëfs, waar dit gebruik is om 'n amfibiese aanval op die kus van Elam en die strandmere van die Persiese Golf uit te voer tydens die bewind van [[Sanherib]].<ref name="Casson 57–58">{{cite book | last = Casson | first = Lionel | title = Ships and Seamanship in the Ancient World | publisher = The Johns Hopkins University Press | date = December 1, 1995 | pages = 57–58 | url = https://books.google.com/books?id=https&q=+bireme+Assyrian+Casson&pg=PA3 | isbn = 978-0-8018-5130-8 }}{{Dead link|date=Oktober 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
+Die skepe is gereeld deur die [[Romeinse vloot]] gebruik, soos tydens Caeser se tweede inval van [[Groot-Brittanje|Brittanje]]. Die birem het uiteindelik gelei tot die ontwikkeling van die [[trirem]]. 'n Eenheidskommandant (wat 'n tent op die oop dek gekry het) het 'n groep matrose gelei. Die birem is ook in die antieke geskiedenis opgeteken op [[8ste eeu v.C.|8ste]] en vroeë [[7de eeu v.C.]] Assiriese reliëfs, waar dit gebruik is om 'n amfibiese aanval op die kus van Elam en die [[Strandmeer|strandmere]] van die [[Persiese Golf]] uit te voer tydens die bewind van [[Sanherib]].<ref name="Casson 57–58">{{cite book | last = Casson | first = Lionel | title = Ships and Seamanship in the Ancient World | publisher = The Johns Hopkins University Press | date = December 1, 1995 | pages = 57–58 | url = https://books.google.com/books?id=https&q=+bireme+Assyrian+Casson&pg=PA3 | isbn = 978-0-8018-5130-8 }}{{Dead link|date=Oktober 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
-Middeleeuse galeie is ook beskryf as "bireme" of "trireme", afhangende van die aantal stelle roeispane. Die terminologie kan tot verwarring lei aangesien die terms ook gebruik word vir geroeide oorlogskepe van die Grieks-Romeinse tydperk, wat gebou is volgens heeltemal verskillende ontwerpsbeginsels.
+Middeleeuse galeie is ook beskryf as "birem" of "trirem", afhangende van die aantal stelle roeispane. Die terminologie kan tot verwarring lei aangesien die terms ook gebruik word vir geroeide oorlogskepe van die Grieks-Romeinse tydperk, wat gebou is volgens heeltemal verskillende ontwerpsbeginsels.
 == Dimensies en ontwikkeling ==
@@ Lyn 22: / Lyn 22: @@
 {{Verwysings}}
+{{Normdata}}
 [[Kategorie:Skepe]]